کم کم به عدد صفر در شمارش معکوس شروع یارانه ها نزدیک می شویم. سوالات بسیاری مانده اند که بزودی جواب بعضی از آنها را خواهیم فهمید. اینکه دولت چگونه این قانون را اجرا خواهد کرد. اینکه مردم چگونه به این تغییرات عظیم پاسخ خواهند گفت. اینکه مجلس در بحث بر سر آینده این طرح چه خواهد کرد... اینکه تورم چه خواهد بود. اینکه چه بر سر رشد اقتصادی خواهد آمد. توزیع درآمد چگونه تغییر خواهد کرد...
جواب بعضی از سوالات را شاید هرگز به درستی نفهمیم. مثلا اینکه هدفمندی یارانه ها چه تاثیری بر رشد اقتصادی خواهد داشت. توجه به این نکته لازم است که اقتصاد ایران در معرض چند شوک است. شوک حاصل از هدفمندی یارانه ها یکی از آنهاست. شوک حاصل از سیاست به نسبت انقباضی پولی بانک مرکزی و دولت، و شوک حاصل از تحریمهای اقتصادی به همان اندازه مهمند. تشخیص اینکه رکود حاصله (اگر رکودی حاصل شود) از کدامیک بیشتر متاثر می شود آسان نیست.
درباره تورم، آنچه من می توانم بگویم این است که قطعا تورم 65 درصدی که مرکز پژوهش های مجلس پیش بینی کرده است را نخواهیم داشت. اما تورم افزایش پیدا خواهد کرد. از آنجا که قدرت خرید اقشار کم درآمد به نسبت بیشتری متاثر خواهد شد، که البته این از مزایای طرح است، تقاضا برای کالاهایی که در سبد مصرفی این گروه قرار دارد (مانند غذا و اجاره)بیشتر شده و ممکن است شوکی به قیمت این نوع کالاها وارد کند. اگر دولت ترجیح دهد که با واردات اقلام غذایی قیمت آن را کنترل کند آنگاه شوک به کالاهای غیر قابل تجاری مانند اجاره بیشتر خواهد شد...

قسمت عرضه جای نگرانی بیشتری دارد. صنایع ایران عمدتا انرژی برند و منعطف هم نیستند. نگرانی من این است که این صنایع تغییرات قیمتی را به راحتی تاب نیاورند. به همین دلیل، تغییرات قیمتی بایستی به تدریج انجام می شد که نشد.

من به شدت مخالف کمک مستقیم پولی به صنایع برای جبران گرانی کالاها هستم. به نظر من، تقریبا غیرممکن است که دولت بتواند آسیب هر صنعت و کارخانه را ارزیابی کند و بر اساس آن کمک های نقدی پرداخت. حتی اگر کارخانه ها هم حد و اندازه هزینه هدفمندی یارانه ها را دقیقا بدانند، به دلیل آنکه اغراق در برآورد هزینه، احتمال کمک را افزایش می دهد هزینه ها را به درستی گزارش نخواهند کرد. کمک به صنایع، خود نوعی جدید از یارانه است که از یارانه های قبلی بهتر نیست.

سوالات بسیار دیگری هم بر زمین مانده اند (و بعضی از آنها حتی مطرح هم نشده اند). اینکه اگر قرار است یارانه ها حذف شوند و پول مابه التفاوت به مردم پرداخت شود آیا به معنی این است که مثلا وزارت نیرو دریافت کننده پول برق نخواهد بود و این پول به خزانه ریخته می شود تا به مردم بازگردد؟ و اگر این گونه است آیا برای گسترش خدمات در وزارت نیرو دولت نیازمند به پرداخت یارانه به این وزارتخانه خواهد بود؟ آیا نیاز به رگوله کردن صنایعی مانند آب و برق حس خواهد شد؟ آیا قیمت های کالاهای هدف طرح هدفمندی متناسب با قیمت های جهانی تغییر خواهند کرد یا ثابت خواهند ماند؟ ... تجربه به من می گوید که حتی خود دولت هم جواب این سوالها را نمی داند. فعلا، می خواهند پولی به حساب بریزند تا عده ای شاد شوند. اول داستان یارانه ها، زندگی شیرین است. بقیه داستان مانده تا تعریف شود.

منبع: وبلاگ اقتصادانه